Không chấp nhận sống chung với rác mãi
Chia sẻ về ý tưởng, Cữu Lực cho biết: “Những ngày hè, em và bạn em đi dọc sông Hương, tới chợ Đông Ba. Tại đây, chúng em quan sát thấy có nhiều rác thải trôi nổi trên sông. Không chấp nhận sống chung với rác mãi như thế, chúng em đến trường trình bày ý tưởng với thầy Thân để làm ra cái máy làm sạch rác thải”.
Xuất phát từ nhu cầu thực tế cùng với niềm đam mê nghiên cứu, muốn tìm tòi, học hỏi thêm những kiến thức về chuyên ngành chế tạo máy, Ly và Lực đã tiến hành nghiên cứu và chế tạo máy hút rác.
Từ tháng 6/2016, hai bạn lên ý tưởng và tiến hành nghiên cứu, thiết kế máy hút rác dựa trên các kiến thức được học. Để tạo ra máy hút rác trên nước, Ly và Lực đã tận dụng những sản phẩm phế liệu như mô tơ đồ chơi trẻ em, máy bơm nước và sắt, xốp, mút…
Đầu tiên, hai bạn tiến hành làm thân máy, sau đó đặt động cơ điện ở trên giá, sử dụng vít gắn động cơ với thân máy. Tiếp theo, dùng keo gắn trục mô tơ và bánh xe, gắn cánh quạt vào bánh xe. Sau đó làm máng hứng rác, làm thùng chứa rác có lưới lọc để thu gom rác nhỏ và lơ lửng. Công đoạn tiếp theo nữa là gắn máy hút nước vào thân máy chìm trong nước sao cho hút rác vừa đủ, rồi tiến hành lắp phao nâng máy, hoàn thiện và trang trí máy.
Chia sẻ về khó khăn gặp phải trong quá trình thực hiện, Nhật Ly nói: “Do tụi em còn nhỏ nên công đoạn hàn cơ khí gặp khó khăn, phải nhờ thầy giúp đỡ thêm. Mô tơ máy hút nước không tự làm được, tụi em phải tận dụng đồ sẵn có”.
Để máy hoạt động, đầu tiên, người dùng cần lắp bao giấy hoặc bao vải vào thùng hứng rác rồi gắn bơm nước vào thân máy và cân chỉnh mực nước. Sau đó, kiểm tra nguồn dây điện, phích cắm, công tắc của máy, phải đảm bảo công tắc của máy ở chế độ tắt trước khi cắm vào ổ điện (áp dụng chung khi rút phích cắm ra khỏi ổ điện). Tiếp theo là cắm điện, mở công tắc máy và bắt đầu công việc hút rác.
Từ máy hút rác đến ý thức bảo vệ môi trường
Điều kiện để máy hút được phải có sự chênh lệch áp suất khí quyển, áp suất khí ở bên ngoài của máy phải lớn hơn áp suất khí bên trong máy, lực li tâm của cánh quạt quay tạo ra lực hút. Rác được hút cuộn vào máng được cánh quạt đưa đến thùng chứa rác.
Theo đó, máy hoạt động theo nguyên lý, khi máy bơm nước hoạt động, vòi hút nước vào, rác theo nước được hút về xung quanh vòi. Mô tơ quay làm cánh quạt quay, cánh quạt đưa rác lên theo máng đến thùng 1A, đồng thời tạo dòng chảy đưa rác tiếp tục đến máng. Khi rác đến nhiều hoặc rác kẹt giữa máng và cánh quạt làm mô tơ quá tải, mô tơ đảo chiều đẩy rác theo chiều ngược lại để đưa rác vào thùng 1B. Máy có vòi hút rác lơ lửng để hút rác lơ lửng vào máy bơm, sau đó rác theo vòi đẩy nước ra, rác này được đưa đến thùng rác 2. Trong quá trình hút rác, máy có khả năng tự động di chuyển do có vòi đẩy nước ra làm máy hoạt động theo chiều ngược lại.
Ly và Lực cho biết thêm, qua quá trình thử nghiệm máy hoạt động ổn định, hút được rác sông, hồ. Kết cấu máy phù hợp, thuận tiện cho việc sử dụng, có tính linh hoạt tốc độ máy chạy vừa phải. Tính sáng tạo của sản phẩm này là máy có thể sủi bọt tạo oxy hoà tan trong nước, cánh quạt có thể quay đảo chiều khi mô tơ quá tải. Ngoài ra máy có vòi hút rác lơ lửng để hút rác lơ lửng, chưa kể máy tự động di chuyển.
“Đề tài này giúp chúng em vận dụng các kiến thức đã học để thực hiện những ý tưởng và theo đuổi đam mê sáng tạo khoa học nhằm giải quyết vấn đề thực tế trong đời sống hàng ngày, giáo dục chúng em có ý thức bảo vệ môi trường", Lực cho biết.
Thông qua sản phẩm này, hai em mong muốn sau này sẽ trở thành nhà phát minh chế tạo những máy hút rác lớn, có tầm cỡ để không những góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn đáp ứng sự phát triển khoa học - kĩ thuật của nước nhà.
Vừa qua, đề tài này đã đạt giải Nhì cuộc thi Khoa học Kỹ thuật dành cho học sinh trung học tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2016-2017, giải Nhì cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên, nhi đồng thành phố Huế năm 2017.
Sắp tới, thiết bị sẽ tham gia cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ 10 năm 2017.
Thầy Nguyễn Công Thân (giáo viên hướng dẫn) cho biết, hai em rất chịu khó tìm tòi có đầu óc sáng tạo, hiểu biết rộng về vật lý và công nghệ. “Máy hút rác là thiết bị mới lạ, chưa từng được công bố, có nhiều ứng dụng hữu ích và phù hợp với tình hình thực tiễn, có tính khả thi cao”.
